Nhận giấy mời số 548/GM-HĐDT15 từ Thường trực Hội đồng Dân tộc ngày 11 tháng 08 năm 2022 gửi tới Viện Nghiên cứu sinh thái, chính sách xã hội (Viện SPERI), trên cơ sở nghiên cứu Dự thảo Tờ trình của Chính phủ về Dự án Luật Đất đai (sửa đổi) và Dự thảo Luật (sửa đổi) cũng như những phát hiện của Viện chúng tôi trong quá trình giao đất, giao rừng, nghiên cứu, đánh giá, tổng kết việc thực hiện chính sách trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số; chúng tôi xin có một số ý kiến tham luận như sau:
Trước hết, chúng tôi cơ bản nhất trí với Dự thảo Tờ trình của Chính phủ về Dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Việc ban hành Luật là sự cần thiết khách quan để khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập của Luật Đất đai năm 2013 cũng như thể chế hóa chủ trương, quan điểm mới của Nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 18-NQ/TƯ ngày 16 tháng 6 năm 2022 của Hội nghị Trung ương lần thứ năm...
Ban Soạn thảo Luật đã dày công tổng hợp, nghiên cứu, bổ sung, sửa đổi nhiều điều luật nhằm đáp ứng được mục tiêu, quan điểm xây dựng dự án luật đặt ra.
Tuy nhiên, tôi nhận thấy một số vấn đề cần phải được tiếp tục xem xét, nghiên cứu làm rõ, đó là:
I. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
1. Đề nghị tiếp tục làm rõ phạm vi điều chỉnh, tiếp cận của Dự án Luật
2. Đề nghị xem xét lại cơ quan Nhà nước đại diện chủ sở hữu về đất đai để đảm bảo phù hợp với quy định của Hiến pháp năm 2013
3. Dự thảo sửa đổi Luật chưa khắc phục được mâu thuẫn của Luật Đất đai 2013 về sở hữu toàn dân về đất đai và sở hữu “Tư nhân” của từng thửa đất khi Nhà nước giao cho người sử dụng đất dưới hình thức “giá trị quyền sử dụng đất”.
4. Dự thảo Luật chưa khắc phục được sự bất cập trong thực tiễn khi cấp xã, phường không phải là cấp quy hoạch được quy định trong Luật Đất đai số 45/QH 13/ 2013.
5. Vai trò của Hội đồng nhân dân các cấp còn quá mờ nhạt trong Dự thảo sửa đổi Luật Đất đai.
6. Trách nhiệm của Nhà nước về đất ở, đất sản xuất nông nghiệp đối với đồng bào dân tộc thiểu số chưa có những điều chỉnh mới để giải quyết nhiều vấn đề nảy sinh hiện nay về đất đai trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
7. Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi chưa thể hiện được bản chất và nguyên tắc hệ thống của Mục 2. GIÁ ĐẤT trong kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa!
8. Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi còn chưa đồng bộ với Luật Lâm nghiệp năm 2017 về một số vấn đề liên quan đến đồng bào dân tộc thiểu số.
